Aldersgrense

Dei fleste stillingar har ei aldersgrense på 70 år. Du må ikkje forveksle aldergrense med pensjonsalder, som fortel når du kan gå av med pensjon. Lågare aldersgrense - særaldersgrense Nokre stillingar har lågare aldersgrense enn 70 år, vi seier at...

Alderspensjon

Stortinget vedtok i 2019 ei ny ordning for offentleg tenestepensjon. Alle som er fødd i 1963 eller seinere, tener opp til ny offentleg tenestepensjon ( påslagspensjon ) frå 2020. Du får opptening etter dei nye reglane frå 2020 og behalder samstund...

Alleårsregelen

Er du fødd i 1997 eller seinare tener du pensjon allereie frå du er 13 år. Det betyr at dess lenger du jobbar, desto meir pensjon tener du. Besteårsregelen, der pensjonen blir berekna ut frå dei 20 åra med høgast løn, blir fasa ut. Gradvis innføri...

Arbeidsavklaringspengar

Bistanden kan bestå av arbeidsretta tiltak, medisinsk behandling eller anna oppfølging frå NAV.

Avtalefesta pensjon (AFP)

AFP var opprinneleg ei ordning for å gje tilsette i slitsame yrke moglegheit til å gå av med pensjon tidleg. I 2011 vart AFP i privat sektor erstatta med ei livsvarig yting som óg er grunnlag for ny AFP i offentleg sektor. Det ligg ikkje føre noko...

Barnepensjon

Barnepensjon er ein pensjon som blir betalt ut til barn under 20 år dersom ein av foreldra døyr og forelderen er medlem hos Statens pensjonskasse. Dersom eit barn mister begge foreldra, og dei er medlem hos oss, har barnet rett til barnepensjon fr...

Barnetillegg

Barnetillegg ved alderspensjon For kvart barn utgjer barnetillegget 10 prosent av bruttopensjonen. Pensjonen inkludert tillegg for barna kan ikkje overstige 90 prosent av pensjonsgrunnlaget. Barnetillegget stansar månaden etter barnet fyller 18 år...

Basispensjon

Basispensjon er ei nemning på den årlege pensjonen din, det vil seie grunnpensjon og tilleggspensjon, før det er teke omsyn til uttakstidspunkt. Nemninga er innført for å forenkle bruken av omgrep og har ikkje konsekvensar for deg. Dette...

Besteårsregelen

Født i 1953 eller tidlegare Du vil tene pensjon på same måte som før pensjonsreforma. Du får berekna pensjon ut frå besteårsregelen. Født i 1954 – 1962 Du vil tene opp pensjon delvis etter besteårsregelen og delvis etter alleårsregelen. Født ...

Betinga tenestepensjon

Dei som er fødd i 1963 eller seinere og som ikkje fyller krava til AFP kan ha rett til ei alternativ yting kalt betinga tenestepensjon. Betinga tenestepensjon kjem i tillegg til ordinær alderspensjon frå Statens pensjonskasse og folketrygda....

Bruttopensjon

Bruttopensjon er pensjon berekna på bakgrunn av medlemskapet i SPK før eventuell samordning med folketrygda og andre samordningspliktige ytingar. Denne ordninga gjeld medlemmer som er fødd i 1962 eller tidlegare. Bruttopensjon er ei ordning som...

Delingstal / delingstall

Både alderspensjon i folketrygda og alderspensjon i Statens pensjonskasse skal levealdersjusterast. Det betyr at pensjonen din skal fordelast på den mengda år årskullet ditt er forventa å leve. Dersom du tener opp alderspensjonen i folketrygda ett...

Etterlatnepensjon / etterlattepensjon

Når ein medlem i Statens pensjonskasse døyr, kan ektefelle, barn eller registrert partnar ha rett til etterlatnepensjon.

Etteroppgjer for AFP / etteroppgjør

NAV reknar ut etteroppgjeret når du er mellom 62 og 64 år. Frå året du fyller 65 år er det Statens pensjonskasse som reknar ut etteroppgjeret. Viss det viser seg at din faktiske inntekt etter at du gjekk av med pensjon avviker med meir enn 15 000...

Etteroppgjer for uførepensjon / etteroppgjør

Dersom inntekta som blei brukt ved berekning av uførepensjon, avvik frå inntektsopplysingane frå skatteoppgjeret, vil det bli eit etteroppgjer. Etteroppgjeret skal skje etter at likningsopplysingane for det aktuelle året ligg føre. Dersom...

EU / EØS

Vi følger EØS-forordning 883/04. Bestemmelsene i forordning 883/2004 bygger på fire hovedprinsipper: likebehandlingsprinsippet , det vil si at andre lands borgere skal ha de samme rettighetene som medlemsstatens borgere. sammenleggingsprinsippet ,...

Folketrygda

Folketrygda er grunnlaget i det sosiale og økonomiske støttesystemet i Noreg. Hovudregelen er at alle som er busett i Noreg automatisk er medlem av folketrygda. Mesteparten av folketrygda blir administrert av arbeids- og velferdsetaten (NAV). Lov ...

Forholdstal / forholdstall

Det betyr at storleiken på pensjonen din blir påverka av kor gammal du er når du vel å ta ut pensjon, og kor gammal det blir forventa at årskullet ditt blir i gjennomsnitt. Dette prinsippet blir kalla levealdersjustering. Forholdstal - eit...

Garantipensjon

Garantipensjon er ei garantert minste alderspensjonsyting frå folketrygda som blir gitt til dei som har lav eller inga opptening til inntektspensjon. Meir om garantipensjon på www.nav.no .

Garantitillegg

Er du fødd til og med 1958 har du ein såkalla individuell garanti. Det betyr at du kan få det som blir kalla eit garantitillegg for å sikre ein samla alderspensjon frå folketrygda og Statens pensjonskasse på 66 prosent av pensjonsgrunnlaget. Meir ...

Grunnbeløp (G)

Grunnbeløpet blir fastsett av Stortinget kvart år i takt med forventa løns- og prisutvikling. Dette skjer vanlegvis i juni månad og får tilbakeverknad frå mai.

Grunnpensjon

Berekninga av grunnpensjon tar utgangspunkt i grunnbeløpet i folketrygda. Meir om grunnpensjon på www.nav.no .

Individuell garanti

Er du fødd til og med 1958 har du ein såkalla individuell garanti. Det inneber at du får det som blir kalla eit garantitillegg for å sikre ein samla alderspensjon frå folketrygda og Statens pensjonskasse (SPK) på 66 prosent av pensjonsgrunnlaget...

Inntekt

Det er skattestyresmaktene som fastset om inntekta er pensjonsgivande eller ikkje. Pensjonsgivande inntekt vil hovudsakleg vere arbeidsinntekt næringsinntekt dersom skattestyresmaktene definerer det som skattbar inntekt Ønskjer du meir informasjo...

Inntektsevne

Inntektsgrense

Med det nye regelverket for uførepensjon fra 1.1.2015 ble det innført en inntektsgrense. Dette beløpet tilsvarer den arbeidsinntekten du kan ha før uførepensjonen din blir redusert. Hvis du tjener mer enn inntektsgrensen, beregner vi et fradra...

Justeringstall

Justeringstallet blir fastsatt ulikt for ulike årskull: For årskull fra og med 1943-kullet til og med 1953-kullet tilsvarer justeringstallene de forholdstallene som er fastsatt av NAV. For årskullene fra og med 1963-kullet blir justeringsstallet...

Levealdersjustering

Alle som er født i 1943 eller seinare vil få alderspensjonen sin levealdersjustert. Dette gjeld både for folketrygda og offentleg tenestepensjon. Offentleg AFP skal ikkje levealdersjusterast, dette skjer fyrst ved overgang til alderspensjon ved...

Minstegrense

Dersom ein tilsett arbeider i fleire mindre stillingar hos ein verksemd som har si pensjonsordning i Statens pensjonskasse, kan stillingane i sum gi rett til medlemskap.

Nedgang i lønn

Når vi bereknar pensjonen, tek vi likevel omsyn til at lønna var høgare på eit tidlegare tidspunkt. Pensjonen blir dermed berekna ut frå både: oppteningstid før nedgang i lønn oppteningstid etter nedgang i lønn Full oppteningstid hos oss er 30 år...

Nøytralt uttak i folketrygden

Pensjonsreglene åpner for å kombinere arbeid og alderspensjon fra folketrygden på nye måter. Alderspensjonen fra folketrygden bygger på et fleksibelt og nøytralt uttak. Nøytralt uttak betyr at totalsummen du får utbetalt i pensjon, blir den samme,...

Obligatorisk tenestepensjon / tjenestepensjon (OTP)

Det er ei tenestepensjonsordning som bedrifter er pålagd å ha, og som oppfyller lovbestemte minstekrav. Obligatorisk tenestepensjon blei innført i 2006. Det er forskjell på offentleg og privat tenestepensjon.

Oppsett pensjon / oppsatt pensjon

Har du rett til ein oppsett alderspensjon frå Statens pensjonskasse? For å ha rett til ein oppsett alderspensjon må du: ha samla opptening på minst tre år i Statens pensjonskasse og eventuelt andre offentlege tenestepensjonsordningar i Norge eller...

Opptening / opptjening

Opptening Frå 1. januar 2020 er reglane for opptening av alderspensjon endra. Tidligare var prinsippet for opptening basert på tid i arbeid. Stortinget vedtok i 2019 ei ny ordning for offentleg tenestepensjon. Dei som er fødd i 1963 eller seinare...

Overføringsavtalen

Den norske overføringsavtalen er inngått mellom Statens pensjonskasse og andre leverandørar av offentlege tenestepensjonsordningar i norske kommunale pensjonskasser, livstrygdelag og lovfesta pensjonsordningar. Overføringsavtalen betyr at dersom d...

Pensjonistlønn

Alderspensjonistar kan inngå avtale med arbeidsgivar om arbeid etter visse vilkår og pensjonistlønn. Dersom du er alderpensjonist og blir engasjert på pensjonistvilkår, det vil seie at du får pensjonistlønn, beheld du som hovudregel pensjonen frå...

Pensjonsalder

Vanleg pensjonsalder er 67 år. Du må ikkje forveksle pensjonsalder med aldersgrense.

Pensjonsbehaldning / pensjonsbeholdning

Pensjonsbehaldning i offentleg tenestepensjon Etter innføringa av nytt pensjonsregelverk frå 2020 kallar vi pensjonsbehaldninga i offentleg tenestepensjon (til dømes i Statens pensjonskasse) pensjonsbeholdning. Den gjeld deg som er fødd i 1963 ell...

Pensjonsgrunnlag

Pensjonsgrunnlaget er som hovudregel den løna, det vil seie fast årsløn og eventuelle pensjonsgivande tillegg, som du har når du fråtrer stillinga. Lønsauke som skuldast automatisk opprykk på lønsstigen og vanlege lønsreguleringar, får du med deg ...

Pensjonsplan

Pensjonsplanen kan vere anten ein innskotsplan eller ein ytingsplan. I Statens pensjonskasse har alle medlemene ytingsplaner. Din personlege pensjonsplan skildrar nærmare korleis pensjonen blir berekna. Løna ved pensjonering, oppteningstid (medlem...

Pensjonstillegg (særtillegg)

Pensjonstillegg/særtillegg skal sikre at du får ein alderspensjon i folketrygda som tilsvarer minste pensjonsnivå. Meir om minste pensjonsnivå på www.nav.no .

Permisjon

Permisjonstid gir normalt ikkje opptening til ei fremtidig pensjon. I nokre tilfelle kan permisjonstida likevel bli rekna som medlemstid. Dette blir regulert gjennom permisjonsavtalen. Som hovedregel må ein vere i lønna stilling for å tene...

Påslagsbehaldning / påslagsbeholdning

Opptening av alderspensjon for dei som er fødd i 1963 eller seinare vert frå 2020 samla i ei påslagsbehaldning. Les meir om påslagspensjon og regelverket for opptening. Når du framleis er i arbeid vert behaldninga di regulert i tråd med...

Påslagspensjon

Påslagsmodellen inneber at ein andel av årsinntekten tjenast opp (5,7 prosent for pensjonsgrunnlaget opptil 12 G og 23,8 prosent for pensjonsgrunnlaget mellom 7,1 og 12 G) og samlast i ei behaldning. Summen betalast inn av arbeidsgjevar og kvart...

Regulering

Regulering av pensjon Regulering av pensjonen skjer med verknad frå 1. mai kvart år. Regulering av pensjonsgrunnlag Pensjonsgrunnlag blir regulert i samsvar med den vanlege lønsveksten. Det betyr at dersom du har slutta i ei stilling med medlemska...

Regulering av pensjon

Regulering av pensjonen skjer med verknad frå 1. mai kvart år. Slik blir offentleg tenestepensjon regulert Pensjonstype Regulering av opptening fram til 67 år Regulering av utbetaling før 67 år Regulering av utbetaling etter 67 år Alderspensjon ...

Regulering av pensjonsgrunnlag

Det betyr at dersom du har slutta i ei stilling med medlemskap i Statens pensjonskasse og derfor har rett til ein framtidig pensjon, ein såkalla oppsett pensjon, vil pensjonsgrunnlaget bli oppregulert med lønsvekst fram til du tek ut pensjonen.

Særaldersgrense

Særaldersgrenser finn vi som oftast i yrke der det blir stilt særlege krav til fysiske og psykiske eigenskapar. Dei lågare aldersgrensene kan vere 65, 63 og 60 år. Dersom du går til ny stilling med lågare aldersgrense, må du ha minst tre år med...

Samordning

Samordning skjer ved at ytingane i folketrygda blir utbetalte i sin heilskap, mens tenestepensjonen blir redusert. Reduksjonen - frådraget - blir berekna med utgangspunkt i det du får utbetalt frå folketrygda. Når vi bereknar samordningsfradraget...

Samordning med grunnpensjon

Vi reduserer tenestepensjonen din frå Statens pensjonskasse med eit samordningsfrådrag på inntil 75 prosent av folketrygdens grunnbeløp (1 G). Vi vil redusere samordningsfrådraget dersom du har mindre enn full opptening har jobba deltid tek u...

Samordning med pensjonstillegg/særtillegg

Vi reduserer samordningsfrådraget dersom du har mindre enn full opptening tek ut delvis pensjon Dette betyr at vi reduserer samordningsfrådraget for pensjonstillegg/særtillegget samhøvande mot desse faktorane.

Samordning med tilleggspensjon

Dersom du har hatt inntekt som ikkje har vore pensjonsgivande i Statens pensjonskasse, vil vi ikkje gjere frådrag for dette. Vi bereknar ein tilleggspensjon ut frå pensjonsgrunnlaget ditt hos oss. Denne tilleggspensjonen bruker vi i samordninga...

Sikringsbestemmelsen

Sikringsbestemmelsen er ein avtale mellom partane i arbeidslivet. Avtalen skal sikre at det ikkje betyr noko - i forhold til hovudlønsoppgjeret - når på året du tek ut pensjon. Det betyr at vi samanliknar løna før hovudlønsoppgjeret - som blir...

Stillingsstorleik / stillingsstørrelse

Gjennomsnittleg stillingsstorleik Gjennomsnittleg stillingsstorleik blir berekna ut frå dei 30 beste åra med oppteningstid i Statens pensjonskasse. Faktoren vert brukt i utrekninga av pensjonsgrunnlaget for uførepensjon, etterlatnepensjon,...

Tenestepensjon / tjenestepensjon

Alle arbeidstakarar, både offentleg og privat tilsette, er omfatta av ei tenestepensjonsordning. Offentleg tenestepensjon er pensjonsordningar for ansatte i offentleg sektor. Statens pensjonskasse er ei offenleg tenestepensjonsordning for tilsette...

Tilleggspensjon

Folketrygda blei innført i 1967. Det er derfor berre mogleg å tene opp tilleggspensjon frå og med 1967. Meir om tilleggspensjon på www.nav.no .

Tjueelleve / 2011-tillegg

2011-tillegget gjeld for personer fødd mellom 1963 og 1967, med pensjonsopptjening frå før 2011. Tillegget vart framforhandla i avtalen mellom organisasjonene for å kompensere for utfasinga av individuell garanti ved innføringa av ny offentleg...

Toleransebeløp

Du kan ha inntekt ved siden av AFP, og du må oppgi kor mykje du rekner med å tene når du søker om AFP. Dersom det viser seg at den reelle arbeidsinntekta di vil avvike med meir enn 15 000 kroner per år frå den sannsynlege inntekta du har oppgitt, ...

Uførepensjon

Uførepensjon er ein type pensjon som blir betalt ut - etter særskilde vilkår - dersom eit medlem blir ufør.

Ytelsespensjon

Tidligere forklarte vi ytelsespensjon som ordninger der medlemmene var sikret en viss prosent av sluttlønn (66 prosent) i alderspensjon. Ny offentlig tjenestepensjon er også en ytelsespensjon, men basert på en beholdning vi tjener opp underveis i...

Åttifem- / 85-årsregelen

Medlem med aldersgrense 65 år kan dermed ta ut pensjon når han/ho har blitt 62 år dersom han/ho har minst 23 års oppteningstid. Regelen gjeld medlemmar som har særaldersgrense.