AFP er eit alternativ for deg som ønskjer å trappe ned eller avslutte arbeidslivet før ordinær aldersgrense. 

Delvis AFP

Dersom du kan tenkje deg å trappe ned, men ikkje ønskjer å pensjonere deg fullt ut med ein gong, kan du ta ut delvis AFP - viss arbeidsgivar tillet det. Du kan ta ut delvis AFP så sant den gjenverande stillinga utgjer minst 60 prosent av full stilling. Med full stilling meiner vi 100 prosent stilling. 

AFP for deg mellom 62 og 65 år

For å ha rett til AFP frå fylte 62 år, må du oppfylle ein del føresetnader:

• Du må vere i arbeid heilt frem til du skal ta ut pensjon. Det speler inga rolle om du arbeider heiltid eller deltid. Du kan ha delvis permisjon eller delvis pensjon, og vere heilt eller delvis sjukmeldt. Du har ikkje rett til AFP viss du har heil permisjon, er friteken for arbeidsplikt eller berre har ei formell arbeidsplikt. Du kan heller ikkje få AFP viss du er tidlegare medlem.
• Du må ha hatt minst ti år med opptening av pensjonspoeng i folketrygda frå det året du fylte 50 år til og med det året du tek ut pensjon. Har du ti år med opptening i offentleg tenestepensjonsordning etter fylte 50 år, gjeld ikkje dette kravet.
• I dine ti beste inntektsår til og med året før du tek ut pensjon, må du ha hatt ei gjennomsnittleg pensjonsgjevande inntekt på minst to gonger  grunnbeløpet i folketrygda X Grunnbeløp Grunnbeløpet i folketrygden, som vi ofte kaller G, blir justert en gang i året og er 99 858 kroner per 01.05.2019. Mer om Grunnbeløp  (G).
• Dei to siste åra før pensjonering må du ha hatt ei pensjonsgjevande inntekt i folketrygda som er minst like stor som grunnbeløpet i folketrygda.
• Du kan ikkje ha alderspensjon eller etterlatnepensjon frå folketrygda samtidig med AFP. Om du har teke ut alderspensjon eller etterlatnepensjon frå folketrygda, må du kontakte NAV for å stoppe alderspensjonen eller etterlatnepensjon før du tek ut AFP.

Det er NAV som står for administrasjonen av AFP-ordninga for medlemer mellom 62 og 65 år.

AFP for deg mellom 65 og 67 år

For å ha rett til AFP frå fylte 65 år, må du oppfylle ein del føresetnader:

• Du må vere i arbeid heilt fram til du skal ta ut pensjon. Det speler inga rolle om du arbeider heiltid eller deltid. Du kan ha delvis permisjon eller delvis pensjon, og vere heilt eller delvis sjukmeldt. Du har ikkje rett til AFP viss du har heil permisjon, er friteken for arbeidsplikt eller berre har ei formell arbeidsplikt.
• Du må ha vore medlem av Pensjonsordninga for apotekverksemd eller anna offentleg tenestepensjonsordning i minst ti år etter at du fylte 50 år. Viss du ikkje oppfyller dette vilkåret, kan du likevel ha rett til AFP dersom du oppfyller krava til AFP i folketrygda.
• Du kan ikkje ha alderspensjon eller etterlatnepensjon frå folketrygda samtidig med AFP. Om du har teke ut alderspensjon eller etterlatnepensjon frå folketrygda, må du kontakte NAV for å stoppe alderspensjonen eller etterlatnepensjon før du tek ut AFP.

Frå du fyller 65 år, er det Pensjonsordninga for apotekverksemd som tek over ansvaret for å administrere AFP-pensjonen. 

Arbeidsgivaren din loggar seg på Min virksomhet, og fyller ut søknad i pensjonsmeldingsskjema i samarbeid med deg seinast to månader før den månaden pensjonen skal starte. Dersom du ikkje kan sitte saman med arbeidsgivar, må du sende nødvendig informasjon til arbeidsgivaren din.

Kva skjer vidare?

• Gjeld søknaden AFP mellom 62 og 65 år, registrerer vi søknaden og sender den vidare til NAV, som reknar ut, følgjer opp saka og utbetalar pensjonen.
• Gjeld søknaden AFP frå 65 år, kontrollerer vi at du fyller krava for pensjon frå oss, hentar inn nødvendig informasjon frå NAV og reknar ut pensjonen. Søkjer du AFP med start etter fylte 65 år, kan du følge med på status på behandling av saka på Min side. Sjølve utbetalinga skjer via NAV. 

For deg mellom 62 og 65 år

Der er NAV som reknar ut pensjonen din mellom 62 og 65 år. Pensjonen tilsvarar det du ville fått i alderspensjon frå folketrygden, utan levealdersjustering, om du hadde fortsett i arbeid fram til 67 år. Du får også eit AFP-tillegg på 1 700 kroner per månad. 

For deg mellom 65 og 67 år

Frå du fyller 65 år, er det Statens pensjonskasse som tek over ansvaret for å administrere AFP-pensjonen. AFP blir då rekna ut etter regelverket i Pensjonsordninga for apotekverksemd. Avtalefesta pensjon frå oss utgjer 66 prosent av pensjonsgrunnlaget dersom du har minst 30 års oppteningstid i full stilling. Er oppteningstida di i Pensjonsordninga for apotekverksemd kortare enn 30 år, eller du har arbeidd deltid, vil pensjonen bli tilsvarande redusert.

Storleiken på pensjonen din er avhengig av

• pensjonsgrunnlaget X Pensjons­grunnlag Pensjonsgrunnlaget er den arbeidsinntekten det er trukket pensjonsinnskudd av og som pensjonen skal beregnes ut fra. Mer om Pensjons­grunnlag  ditt
• oppteningstida X Opptjenings­tid Den tiden du har vært medlem i Pensjonsordningen for apotekvirksomhet kalles opptjeningstid. Dette vil normalt si den tiden du har betalt pensjonsinnskudd. Mer om Opptjenings­tid  di
• stillingsstorleiken X Stillings­størrelse Hvor mye heltid og deltid du har jobbet i yrkeskarrieren din, avgjør størrelsen på pensjonsgrunnlaget ditt når du går av med pensjon. Mer om Stillings­størrelse  din

Viss du forsørgjer born under 18 år, får du òg barnetillegg X Barne­tillegg Dersom du som pensjonist forsørger barn under 18 år, kan du ha krav på tillegg i pensjonsutbetalingen. Mer om Barne­tillegg . 

Dersom utrekningsmodellen i folketrygda gjev deg ein høgare pensjon enn pensjon etter våre reglar, utbetaler vi AFP etter folketrygdas berekningsmodell. Det vil til dømes kunne gjelde viss du har kortare oppteningstid enn 30 år, eller viss du har arbeidd deltid ein del av medlemstida. Vi sørgjer for at AFP mellom 65 og 67 år blir rekna ut etter den ordninga som gjev deg høgast pensjon, så framt du oppfyller krava både i folketrygden og i Pensjonsordninga for apotekverksemd.

• Logg deg inn og rekn ut kor mykje du vil få i pensjon. (NB! Pensjonskalkulatoren kan foreløpig ikkje berekne AFP for deg som er født i 1959 eller seinare).

Delvis AFP

Storleiken på pensjonen blir fastsett ut frå kor mykje den framtidige pensjonsgivande inntekta kjem til å utgjere samanlikna med tidlegare pensjonsgjevande inntekt. 

Utrekning av pensjonsgraden skjer slik:

(Framtidig forventa inntekt / tidlegare pensjonsgjevande inntekt) x 100 = X
Vi stryk desimalane og reknar med heile prosent. Pensjonsgraden er lik 100 - X.

Redusert AFP blir fastsett ved at full AFP blir multiplisert med pensjonsgraden.

Tidlegare pensjonsgjevande inntekt blir fastsett ut frå gjennomsnittleg arbeidsinntekt dei tre beste av dei fem inntektsåra som ligg føre året før det året du tek ut AFP. Det er NAV som bereknar tidlegare pensjonsgjevande inntekt.

Døme

Per har tatt ut AFP, men forventar å tene litt på småjobbar det komande året. Forventa framtidig inntekt er 75 000 kroner. Tidlegare inntekt er fastsett av NAV til 425 000 kroner. Pensjonsgraden til Per blir rekna ut slik: (75 000/425 000) x 100 = 17,64. 100 - 17 = 83. Per sin pensjonsgrad er 83.

Kan du jobbe samstundes som du får AFP?

Du kan velgje å ha inntekt ved sidan av AFP, men i søknaden om AFP er det viktig at du gir oss beskjed om kor mykje du kjem til å tene i tillegg til pensjonen fordi pensjonsgraden blir rekna ut i frå inntekta du oppgir. Dersom det viser seg at den reelle arbeidsinntekta di vil avvike med meir enn 15 000 kroner per år frå den sannsynlege inntekta du har oppgitt, må du gi oss skriftleg beskjed om det. Då reknar vi ut ein ny pensjonsgrad og justerer pensjonsutbetalinga. 

Les meir om AFP og inntekt

Kva må du gjere dersom inntekta endrar seg?

Viss du tener meir eller mindre enn det du oppgav då du søkte om AFP, må du melde frå om at inntekta er endra. Viss du endrar inntekt mellom 62 og 65 år, må du sjølv gi beskjed til NAV. Dette gjeld òg viss du går frå delvis til heil AFP mellom 62 og 65 år. 

AFP og inntekt på www.nav.no.

Dersom du endrar inntekt mellom 65 og 67 år, må du melde frå til Pensjonsordninga for apotekverksemd. Opplys då om ny årsinntekt, samt dato for endringa. 

NB! Feriepengar som er tent opp etter at du tok ut AFP skal inngå i den inntekta som du melder inn.

Når du blir 67 år, reknar vi pensjonen din om til ein ordinær alderspensjon. Vi reknar ut alderspensjonen etter den oppteningstida og det pensjonsgrunnlaget du hadde då du tok ut AFP.

Alderspensjon blir utbetalt frå månaden etter du fyller 67 år.

Alderspensjon frå folketrygda

Du må òg søkje om alderspensjon i folketrygda. Det er særs viktig at alderspensjonen frå folketrygda blir utbetalt frå same månad du får alderspensjon frå Pensjonsordninga for apotekverksemd, det vil seie frå månaden etter du fyller 67 år. Viss du ikkje søkjer om alderspensjon frå folketrygda, blir pensjonen din frå Pensjonsordninga for apotekverksemd stansa.

Vi gjer merksam på at når du blir 67 år og skal over på alderspensjon i folketrygda, får du berre rekna med pensjonspoeng for inntil tre av dei åra du har hatt AFP. Det vil seie frå du er 62 til 65 år. AFP-tillegget på 1 700 kroner fell òg bort.

Den samla utbetalinga kan i nokre tilfelle bli mindre ved overgang til ordinær alderspensjon.

Viss du har delvis AFP, og ønsker å gå av med heil AFP - eller berre endre grada - må arbeidsgivaren din sende inn ei pensjonsmelding. 

Dersom du skal endre pensjonsgrad når du er mellom 62 og 65 år, må du òg sende informasjon til NAV.

Kvart år når skatteoppgjeret ligg føre, sjekker vi om du har fått riktig pensjon ut frå den inntekta du har oppgitt. Dersom du har fått for mykje eller for lite i pensjon, får du eit etteroppgjer. NAV reknar ut etteroppgjeret når du er mellom 62 og 64 år. Frå året du fyller 65 år er det Pensjonsordninga for apotekverksemd som reknar ut etteroppgjeret. 

Les meir om AFP og inntekt.